Leśniczy: nowoczesny opiekun lasu

Wielu z nas, spożytkowanych przez stereotypy społeczne, ma wizję leśniczego jako strażnika leśnego, który żyje na odludziu. Jednak prawda jest taka, że zawód ten dynamicznie się rozwija i staje się coraz bardziej niezbędny w dzisiejszym świecie. Leśnictwo to nie tylko strażnictwo, ale również zarządzanie i pielęgnowanie środowiska leśnego.

Definicja lasu przyjęta dla celów gospodarczych stanowi, że jest to obszar o powierzchni co najmniej 0.1 ha pokryty drzewami, krzewami i runem leśnym – czasami okresowo z nich pozbawiony. Ponadto, tak rozumiany las musi posiadać status miejsca produkcji leśnej, rezerwatu, parku narodowego lub zarejestrowanego zabytku.

Leśniczy jako opiekun lasu pełni wiele roli. Jest to oficjalna funkcja publiczna w Polsce, realizowana zarówno w lasach państwowych jak i prywatnych. Leśniczy dba o przestrzeganie prawa na terenie lasu oraz aktywnie zwalcza przestępstwa i wykroczenia. Dodatkowo zajmuje się optymalizacją produkcji leśnej poprzez zalesianie pustych obszarów, prowadzenie szkółek drzew, czy podejmowanie decyzji o wycince. Do jego obowiązków należy także ochrona przeciwpożarowa, nasiennictwo, kontrola nad użytkowaniem lasu przez osoby trzecie, różne pomiary i inwentaryzacje, a także prace administracyjno-ekonomiczne.

Ważnym jest także rozróżnienie między leśniczym a leśnikiem. Leśniczy zajmuje się zarządzaniem danym obszarem lasu i zazwyczaj nie pracuje sam – zatrudnia podleśniczego, który wykonuje bardziej konkretne zadania dotyczące współpracy z zewnętrznymi firmami czy odbiorem drzewa oraz inżyniera nadzoru. W strukturze leśnictwa istnieją również takie funkcje jak strażnik leśny czy specjalista służby leśnej.

Historia leśnictwa w Polsce jest ściśle związana z rozwojem cywilizacyjnym kraju. Początkowo lasy pokrywały znaczną część terytorium, a ich stopniowe karczowanie umożliwiło rozwój rolnictwa czy systemu transportowego. Już w okresie Unii Polsko-Litewskiej pojawił się urząd leśniczego, który miał za zadanie rozstrzygać konflikty dotyczące korzystania z lasu i jego zasobów. W epoce oświecenia rozwinęło się modernistyczne leśnictwo, które związane było ściśle z końcem feudalizmu. Spadek powierzchni lasów doprowadził do wzrostu cen drewna i innych surowców, co skłoniło właścicieli i rządy do szukania metod na zwiększenie produkcji leśnej.

Od początku XX wieku obserwuje się stabilny rozwój prawodawstwa dotyczącego gospodarowania zasobami leśnymi oraz inicjatyw mających na celu zwiększenie obszarów leśnych. Na przykład w Chinach, dzięki programowi sadzenia drzew i budowy zbiorników wodnych, udało się zwiększyć powierzchnię lasu z 7% do 20% całkowitej powierzchni kraju. Praca leśniczych ma więc ogromny wpływ na przyszłość naszej planety i przyszłe pokolenia.